Syndrom widzenia komputerowego

Piasek pod powiekami, oczy tak zmęczone, że same się zamykają, nadwrażliwość na ostre światło i podwójne widzenie - taki wpływ mają komputery na nasz wzrok. Godzinami siedzisz przed monitorem komputera? Sprawdź, czy CVS Syndrom nie dopieka Twoim oczom.

Z tego artykułu dowiesz się:

• jak rozpoznać syndrom widzenia komputerowego?
• jakie są przyczyny syndromu CVS?
• co zmienić, aby objawy syndromu ustąpiły?
• jaki związek ma widzenie obuoczne z widzeniem podwójnym?
• jakie są najczęstsze przyczyny i objawy widzenia podwójnego?

Syndrom widzenia komputerowego (po angielsku: computer vision syndrome) to przypadłość, która prędzej czy później dotyka wszystkich, którzy przez wiele godzin, regularnie spędzają czas przed ekranem komputera, smartfona, tabletu czy innego urządzenia z wyświetlaczem. Zazwyczaj jest zjawiskiem przemijającym. Niemniej jednak, jeśli latami przez wiele godzin dziennie pracujemy przed ekranem, syndrom ów pojawia się szybciej, trwa dłużej i powoduje większy dyskomfort.

Jak rozpoznać CVS?

Termin "syndrom widzenia komputerowego" stworzyła Amerykańska Akademia Okulistyki (The American Academy of Ophthalmology) w 1994 roku, by opisać zamglone widzenie i szereg innych problemów związanych z oczami, które powstają w następstwie długotrwałego korzystania z komputera.

Wyróżnia się 3 grupy objawów CVS:

• zaburzenia konwergencji i akomodacji - zaburzenia akomodacji (szybkości i zakresu ustawienia ostrości przez oko) oraz konwergencji (nieprawidłowy ruch gałek ocznych) zdarzają się zazwyczaj pod koniec dnia pracy. Objawami są na przykład widzenie podwójne, zamglone widzenie, itp.
• dotyczące powierzchni oka - do najczęstszych należą: tzw. suche oko, pieczenie, piasek w oku, zespół czerwonego oka (przekrwienie oczu), ból i nadmierne łzawienie oczu, drżenie oka (a właściwie powieki) spowodowane podrażnieniem rogówki, a także nietolerancja soczewek kontaktowych,
• pozaoczne - wśród nich wymienić należy m.in. bóle głowy, karku i pleców, spowodowane niewłaściwą postawą podczas pracy przy komputerze.

Nie zawsze muszą wystąpić wszystkie objawy jednocześnie, jednak jeśli któreś z nich się pojawiają regularnie, należy skonsultować się z okulistą. Dlaczego? Bo choć wpływ komputera na życie człowieka jest przeogromny, to jednak nie sam monitor komputera szkodzi, lecz niehigieniczny sposób korzystania z niego. A ten może wynikać m.in. z wady wzroku.

Niewyraźne widzenie - przyczyny CVS

Wśród najczęstszych przyczyn syndromu widzenia komputerowego są:

• wada wzroku - należy regularnie, przynajmniej raz na rok, a optymalnie co 6 miesięcy, kontrolnie badać wzrok u okulisty (warto sprawdzić tzw. widzenie obuoczne, które nie jest rutynowym badaniem, jednak może mieć znaczenie w kontekście CVS). Wada wzroku, nawet niewielka, sprawia, że oczy dużo bardziej się męczą. Zdarza się także, że wada oczu jest konsekwencją nadużywania komputera i korzystania z niego w nieprawidłowy sposób;
• odległość oczu od komputera - niestety większość z nas siedzi "z nosem w ekranie", co znaczy ni mniej, ni więcej tyle, że odległość oczu od monitora jest zbyt mała. Optymalnie, aby wynosiła około 70 cm - wtedy ból oczu od komputera, drżenie oczu i inne dolegliwości będą mniej doskwierały;
• rodzaj i stopień natężenia oświetlenia w pomieszczeniu - ważne, by światło było równomiernie rozproszone, nie powinno być ani zbyt ostre, ani za słabe. Kiedy jest zbyt mocne - podrażniamy wzrok. Z kolei kiedy pracujemy w mroku - po pierwsze zmuszamy oczy do dodatkowego wysiłku, po drugie - światło monitora jest na tyle mocne (refleksy z ekranu), że może podrażniać wzrok i powodować nadwrażliwość oczu na światło;
• niewłaściwa pozycja podczas pracy - często, by zapewnić sobie lepsze widzenie, nieświadomie przyjmujemy niewłaściwą pozycję ciała;
• kąt nachylenia głowy w czasie pracy - podświadomie wysuwamy ją lekko do przodu, aby przybliżyć oczy do komputera i lepiej widzieć.

Jak zapobiegać powstaniu CVS?

Przestrzegając pewnych zasad można zdecydowanie obniżyć występowanie dolegliwości spowodowanych syndromem widzenia komputerowego.

Większość ludzi dworuje sobie z zasad BHP. Niesłusznie. W przypadku pracy na komputerze ich stosowanie ma kluczowe znaczenie dla zdrowia i bezpieczeństwa wzroku. A przecież nieostre widzenie, uczucie zmęczonych oczu, pieczenie oczu przy komputerze czy inne objawy spowodowane syndromem można stosunkowo łatwo wyeliminować. Oto najprostsze sposoby, co zrobić, by CVS mniej dokuczał:

• kontrolna wizyta u okulisty - pozwoli sprawdzić, czy przemęczenie oczu nie jest spowodowane wadą wzroku,
• ustawienie monitora w bezpiecznej dla oczu odległości - ok. 70 cm, nieco poniżej poziomu oczu (ok. 15 cm) pod kątem 10-20 stopni,
• monitor przyjazny dla oczu - ustawienie optymalnego dla wzroku kontrastu i jasności ekranu. Przy okazji - najbardziej przyjazna czcionka dla oka to - jak podaje Wikipedia - Verdana w rozmiarze 10-12. Zbadało to Vision Ergonomics Research Laboratory na zlecenie Microsoftu. Z przeprowadzonych analiz wynika, że kształt i wielkość czcionki ma wpływ na jakość widzenia;
• postawienie monitora w takim miejscu, by nie odbijało się w nim światło
• stonowane tło za ekranem komputera (zapewni odpoczynek oczom)
• siedzenie tyłem lub bokiem do okna (nie przodem)
• jak najczęstsze mruganie - bardzo ważne, gdyż mruganie zapewnia oczom właściwe nawilżenie, tymczasem pracując przy komputerze zupełnie o nim zapominamy, co skutkuje tzw. zespołem suchego oka (uczucie piasku pod powiekami). Na ciągle zmęczone oczy pomagają specjalne krople do oczu, które odpowiednio nawilżają gałkę oczną. Należy ich używać tak często, jak często oczy dadzą znać o sobie. Bez obaw - nie da się ich przedawkować.
• gimnastyka oczu - regularne przerwy w pracy, średnio co pół godziny przez kilka minut ćwiczymy oczy. Brakuje na to czasu? W takim razie spróbujmy co kilkanaście minut oderwać się od ekranu, popatrzeć w lewo, prawo, w górę i w dół, raz bliżej, raz dalej - pozwoli to rozluźnić mięśnie i układ akomodacyjny oka (ulga przychodzi od razu).
• stosowanie soczewek okularowych blokujących światło niebieskie

Widzenie obuoczne a widzenie podwójne

Każde oko człowieka działa niezależnie od siebie, a więc w każdym z nich dzięki światłu wpadającemu przez rogówkę tworzy się na siatkówce obraz, który za pomocą impulsu elektrycznego trafia do mózgu. Gdy narząd wzroku działa prawidłowo, osie obu oczu krzyżują się ze sobą, w efekcie czego w mózgu powstaje jeden obraz. Dzięki temu widzimy trójwymiarową przestrzeń i potrafimy ocenić odległość przedmiotów od siebie. Jeśli natomiast oczy są ustawione względem siebie nieodpowiednio, bo na przykład nierównomiernie pracują mięśnie gałki ocznej, mamy do czynienia z zaburzeniami widzenia obuocznego.

Jednym z objawów może być m.in. szybkie męczenie się oczu podczas pracy na komputerze czy widzenie podwójne, co z kolei może skutkować syndromem widzenia komputerowego.

Zaburzenia widzenia obuocznego (tzw. stereopsja) są trudne do zdiagnozowania, ponieważ nie kojarzą się z problemem okulistycznym. Badania widzenia obuocznego zazwyczaj nie robi się podczas standardowej wizyty u okulisty, dlatego jeśli borykamy się z objawami syndromu CVS, warto sprawdzić u specjalisty widzenie obuoczne. Leczenie i diagnostykę tego zaburzenia prowadzą optometryści i niektórzy okuliści, wykonując testy na widzenie obuoczne.

Widzenie podwójne - przyczyny i objawy

Należy podkreślić, że podwójne widzenie u dzieci i dorosłych może mieć bardzo wiele przyczyn, dlatego koniecznie trzeba zgłosić się do lekarza.

Podwójne widzenie - przyczyny:

• porażenie gałek ocznych, a konkretnie porażenie nerwu okołoruchowego, bloczkowego lub odwodzącego,
• cukrzyca,
• nadciśnienie tętnicze,
• zatrucie lekami lub substancjami toksycznymi,
• guzy,
• złamania oczodołu.

Ze względu na wielość przyczyn - wymieniliśmy jedynie najczęstsze - nie ma jednej skutecznej recepty na podwójne widzenie. Objawy jednak dość łatwo rozpoznać - po prostu widzimy podwójnie.